8 Νοεμβρίου 1866: Το Ολοκαύτωμα της Μονής του Αρκαδίου

Η Εκκλησία στις 8 Νοεμβρίου γιορτάζει τη σύναξη των Παμμέγιστων αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, καθώς και των υπολοίπων Ασωμάτων και Ουράνιων Αγγελικών Ταγμάτων. Για την Κρήτη ωστόσο η ημέρα αυτή είναι και κάτι παραπάνω, καθώς στις 8 Νοεμβρίου 1866 ξεκίνησε η επίθεση πολυάριθμου τουρκικού στρατού απέναντι σε 964 Κρητικούς που συγκεντρώθηκαν στη Μονή Αρκαδίου με την ελπίδα να απελευθερωθούν από τον τουρκικό ζυγό. Η αριθμητική υπεροχή του τουρκικού στρατού σε συνδυασμό με την εξάντληση των Κρητών επαναστατών, καθιστούσε το εγχείρημα αδύνατο.

Εξαντλημένοι και με βέβαιη την αιχμαλωσία και όλα τα συνακόλουθα, οι Κρήτες πολεμιστές και τα γυναικόπαιδα κλείστηκαν μέσα στην πυριτιδαποθήκη. Η πυροδότηση των βαρελιών με το μπαρούτι προκάλεσε την καταστροφή της Μονής και το θάνατο πολλών Ελλήνων αλλά και πολλών Τούρκων εισβολέων. Λέγεται ότι ο πένθιμος κρότος ακούστηκε μέχρι το Ηράκλειο.
Το Αρκάδι μετά την καταστροφή του το 1866, ανοικοδομήθηκε πλήρως και αναστηλώθηκε στην πρότερή του μορφή. Μόνο ένα μισοκαμένο τέμπλο στα αριστερά της Αγίας Τράπεζας και μια μπάλα κανονιού σφηνωμένη στο αιωνόβιο κυπαρίσσι στα δεξιά στης εκκλησίας μαρτυρούν το αίμα που χύθηκε πριν 140 χρόνια.

Η UNESCO έχει χαρακτηρίσει το Αρκάδι Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας ενώ κάθε χρόνο, την 8η Νοεμβρίου τιμάται ως αργία στο Ρέθυμνο ο ηρωισμός και η θυσία των Κρητών Πολεμιστών και γίνεται παρέλαση προς τιμή των ηρώων.